Ο Κάρλος Μαριγκέλα γεννήθηκε στο Σαλβα-
ντορ της Μπάια , στην Βραζιλία , το 1911 . Γιος
μιας νέγρας και ενός Ιταλού μετανάστη μεγά-
λωσε μέσα στη φτώχεια , στην ανέχεια και στην
σκλαβιά που επέβαλαν οι λευκοί στους μαύ-
ρους και στους μιγάδες . Γνώρισε τις κοινωνικές
διακρίσεις , την ταπείνωση , την αθλιότητα , την
πείνα , την απάνθρωπη εκμετάλλευση . ΄Εζησε
από κοντά το δράμμα των ανθρώπων που υποσι-
τίζονται και πεθαίνουν από αρρώστιες στις
αγροτικές περιοχές και στις τενεκεδένιες πα-
ράγκες των μεγαλουπόλεων της Βραζιλίας . Ο
ίδιος έλεγε : << Είμαι εγγονός σκλάβων , αλλά
από την γενιά εκείνη των σκλάβων που ξεπλέ-
νουν την ταπείνωση .>>
Είχε όψη μιγά , με πολύ σκούρο δέρμα και
ανοιχτόχρωμα μαλλιά . Μιλούσε βραζιλιάνικα
με την προφορά , τον εκφραστικό πλούτο , το
πάθος και την γνησιότητα που συναντάει κα-
νείς μόνο στις καταπιεσμένες λαικές μάζες . Δυ-
ναμικός , δραστήριος , με έντονη προσωπικότη-
τα , τεράστια ψυχική και σωματική αντοχή , κύ-
ρος και αποφασιστικότητα γεννημένος στην
Μπάια , τόπο σχεδόν μυθικό που η λαική πα-
ράδοση τον θέλει να κατοικείται από μουσι-
κούς , επαναστάτες και ποιητές γεμάτο λυρισμό
κι εγκαρδιότητα , είχε όλα τα απαραίτητα χαρα-
κτηριστικά για να μεταβληθεί σε λαικό ήρωα .
Σε ηλικία 16 χρονών ο Κάρλος Μαρι-
γκέλα προσχωρεί στις τάξεις του παράνομου
Κομμουνιστικού Κόμματος . Λίγο αργότερα αρ-
χίζει τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο του Σάο
Πάολο . Το όνειρό του ήταν να γίνει πολιτικός
μηχανικός ώστε να μπορέσει να βοηθήσει τους
εκατομμύρια άστεγους Βραζιλιάνους . Συνε-
παρμένος όμως από την πολιτική του δραστη-
ριότητα εγκαταλείπει τις σπουδές << για να κάνει
επανάσταση >> όπως έγραψε ο ίδιος .
Το φθινόπωρο του 1936 φυλακίζεται για πρώτη
φορά , κατηγορούμενος για αντικαθεστωτική
δράση , επιδή διέδιδε βιβλία του Ντοστογιέφσκι
και του κομμουνιστή εθνικού συγγραφέα
Γκρασιλιάνο Ράμος .
΄Εναν χρόνο αργότερα γνωρίζει την μετέπειτα
σύζυγο και συντροφό του Κλάρα . Ο ίδιος λέει
με πίκρα : << κάποια Κλάρα >> γιατί κάποτε
αυτή εξαφανίστηκε από άγνωστη αιτία . Οι
διώξεις και οι αλλεπάληλες φυλακίσεις διέκο-
πταν συνεχώς την συμβίωσή τους . Παιδιά δεν
μπόρεσαν ν' αποκτήσουν εξ αιτίας της κακής
υγείας της Κλάρας που μικρή έπασχε από ασι-
τία και αβιταμίνωση .Ο Κάρλος έγραψε σε ένα
γράμμα : << Υπτασσόμεθα σ' αυτή μας τη μοίρα .
Οι απόγονοί μας δεν θάναι παιδιά γεννημένα
από εμάς αλλά όλων των καταπιεσμένων του
κόσμου >> .
Το 1935 το ΚΚΒ , που εκείνη την εποχή αντι-
μετώπιζε τον κίνδυνο της διάσπασης και του
κατακερματισμού , αναγνωρίζοντας τις ικανό-
τητές του , τον καλεί να αναλάβει καθήκοντα
στις ανώτατες βαθμίδες της ιεραρχίας του . Ο
Μαριγκέλα , απομονώνοντας και αποδυναμώ-
νοντας τις διάφορες τάσεις που υπήρχαν στο
εσωτερικό του ΚΚΒ , καταφέρνει να διατηρήσει
τη συνοχή του .
Τότε κυβερνούσε η χούντα του δικτάτορα
Βάργκας , ενός ανθρώπου που στήριζε τα συμ-
φέροντα των μεγαλοτσιφλικάδων και των
ΗΠΑ .Μέχρι το 1945 , μέσα σε απάνθρωπες
συνθήκες που είχε επιβάλλει η δικτατορία , ο
Μαριγκέλα αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα :
Οργανώνει απεργίες , πορείες , εκδηλώσεις δια-
μαρτυρίας , στρατολογεί καινούρια μέλη , κάνει
προπαγάνδα ...
Μετά την λήξη του Β Παγκόσμιου Πόλεμου
η δικτατορία του Βάργκας πέφτει . Η ισχυρο-
ποιημένη πια Σοβιετική ΄Ενωση ως Υπερδύ-
ναμη απαιτεί τη νομιμοποίηση του ΚΚΒ . Προ-
κηρύσονται κοινοβουλευτικές εκλογές και ο
Μαριγκέλα εκλέγεται βουλευτής .Παίρνει μέρος
στην σύνταξη του νέου άρθρου του Συντάγμα-
τος που εγγυάται τις ατομικές ελευθερίες του
πολίτη και καταθέτει εκατοντάδες επερωτήσεις
στη Βουλή , προασπιζόμενος πάντα τα συμφέ-
ροντα των αγροτών και των εξαλθιωμένων κα-
τοίκων των μεγαλουπόλεων .
Το 1947 , μετά από ένα διπλωματικό επεισό-
διο , οι διπλωματικέ σχέσεις της Βραζιλίας με
την Σοβιετική ΄Ενωση διακόπτονται . Το Κομ
μουνιστικό Κόμμα κηρύσσεται πάλι παράνομο .
Ο Κάρλος Μαριγκέλα διώκεται . Το Κ.Κ τον
στέλνει στο Σάο Πάολο όπου έχει και τους πε-
ρισσότερους οπαδούς .
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '50 η
προτοφανής δραστηριότητα , η ηγετική φυσιο-
γνωμία του και η ρομαντική γοητεεία του τον
κάνουν τόσο δημοφιλή που η ηγεσία του Κομ-
μουνιστικού Κόμματος δυσαρεστείται . Τον
στέλνει στην Κίνα . Κατά την διάρκεια του
1953-54 ο Μαριγκέλα μελετά την κινέζικη επα-
νάσταση και τις επαναστατικές μεθόδους του
Μάο Τσε Τουνγκ .
Το 1964 γίνεται στη Βραζιλία ένα ακόμη
πραξικόπημα . Ο Μαριγκέλα αντιλαμβάνεται
ότι η τακτική του πασιφισμού , της μη βίας , έχει
αποτύχει . Αποφασισμένος να παραμείνει ένας
ανυποχώρητος επαναστάτης καταλαβαίνει εύ-
κολα ότι οι θέσεις του Φιντέλ Κάσστρο και του
Τσε Γκεβάρα αποτελούν σταθμό για τα νοτιοα-
μερικάνικα επαναστατικά κινήματα .
Η Κουβανέζικη και η Κινέζικη επανάσταση
έχουν θριαμβεύσει , η αποικιοκρατεία στην
Αφρική και στην Ασία έχει ηττηθεί . Η Ινδία ,
η Αίγυπτος , η Αλγερία και πολλές αποικίες
έχουν γίνει ανεξάρτητα κράτη . Η ιδέα για μία
επαναστατική τακτική βασισμένη στον ένοπλο
αγώνα αρχίζει σιγά-σιγά να τον κερδίζει .
Ζώντας περίπου τριάντα χρόνια στην παρα-
νομία , μέσα σε συνεχείς αγώνες αυτός ο άνθρω-
πος διατηρήθηκε νέος . Διδάχτηκε ότι στα στρα-
τιωτικά καθεστώτα της Νότιας Αμερικής , η νο-
μιμότητα σημαίνει αποστράτευση και ενσωμά-
τωση . Ανάμεσα στην σκέψη και στην δράση του
υπήρξε πάντα μια γόνιμη αλληλεπίδραση .
Ο Κόνραντ Ντέρεζ προλογίζοντας τα κεί-
μενά του μεταξύ άλλων έγραψε : <<Περίπου
τριάντα χρόνια στην παρανομία και πολλά πριν
σε αγώνες δεν μπορεί παρά να τον ωφέλησαν .
Του έμαθαν πόσο σπουδαία δουλειά είναι η
διαμόρφωση των μαζών , πόσο σπουδαίο είναι
να ξεφεύγει κανείς όταν βρίσκεται στη παρα-
νομία , την ματαιότητα της λεγόμενης << επιτη-
δευμένης ιδεολογικής ακριβολογίας >> που κάνει
σεχταριστές και στείρους πολιτικά τους κύ-
κλους των μικροαστών διανοούμενων που περ-
νούν τον καιρό τους με το να συγκεντρώνονται ,
να συζητούν , να αναλύουν , να αφορίζουν και
να ορίζουν την ημερομηνία της επόμενης συνά-
ντησης ή συνεδρίασης . Του δίδαξαν την πολι-
τική σοφία και την προβλεπτικότητα , που όπως
λέγεται έλειπε από τον Τσε Γκεβάρα . ΄Ολα
αυτά τον είχαν προετοιμάσει να ξεφύγει απ' το
φοβερό ανθρωποκυνηγητό που εξαπολύθηκε
εναντίον του απ' τους πράκτορες της CIA και
τους ασυνομικούς μηχανισμούς της στρατιωτι-
κής δικτατορίας >> .
Κατά την διάρκεια μιας εφόδου που έκανε
η αστυνομία σε ένα κινηματογράφο στο Σάο
Πάολο όπου γινόταν μια παράνομη συγκέ-
νρτωση οπαδών του ΚΚ , ο Μαριγκέλα παρά
τις ρητές εντολές του κόμματος ααντιστέκεται
στη σύλληψη και δέχεται τρεις σφαίρες στο
στομάχι .
Αρχίζει να απομακρύνεται από το κόμμα
αλλά όπως γράφει σε μια επιστολή του στον αρ-
χηγό της κουβανέζικης επιτροπής του Αγώνα
για την Απελευθέρωση των χωρών της Λατινι-
κής Αμερικής : << Ποτέ δεν θα απαρνηθώ την
κομμουνιστική του ιδιότητα >> . Στις 18 Αυγού-
στου 1967 σε μια επιστολή του στο παράνομο
Βραζιλιάνικο έντυπο << Γράμματα από την
Αβάνα >> γράφει : Η κομμουνιστική ηγεσία στην
Βραζιλία διακατέχεται από ταξικές αυταπάτες ,
εμπιστεύεται τους στρατηγούς και τους μηχανι-
σμούς τους - που συνδέονται άμεσα μ' αυτούς
της αστικής τάξης - και δεν ετοιμάζεται ούτε
η ίδια , ούτε ετοιμάζει τις μάζες του Κόμματος
για την εξαπόλυση του ΄Ενοπλου Αγώνα ...Αυ-
τοί που διαμαρτύρονται εναντίον του παραλο-
γισμού που μας επιβάλει μια ηγεσία ανίκανη
και βλακωδώς παραλυμένη από τον φόβο
μπροστά στην επανάσταση , γίνονται αντικεί-
μενα αγρίων επιθέσεων και κατηγορούνται ότι
ενσπείρουν την διαίρεση , τον τυχοδιωκτισμό
και άλλα απαίσια εγκλήματα . Το να πάψεις να
υπακούς στην Κεντρική Επιτροπή δεν σημαίνει
ότι έπαψες να είσαι κομμουνιστής , αλλά το
αντίθετο >> .
To Κομμουνιστικό Κόμμα το διαγράφει .
Βγαίνοντας από την αίθουσα όπου συνεδρίαζε
η επιτροπή διαγραφών ο Μαριγκέλα δηλώνει :
<< Η αμετακίνητη απόφασή μου είναι να αγωνι-
στώ ως επαναστάτης στο πλευρό του λαού >> .
Το 1968 το Αντάρτικο Πόλης είναι ήδη
πραγματικότητα . Οι επιθέσεις ενάντια σε στρα-
τόπεδα , σε αμερικάνικες εγκαταστάσεις και σε
διάφορους καθεστωτικούς στόχους πολλαπλα-
σιάζονται συνεχώς . Από τον Σεπτέμβρη του
1968 μέχρι τον Οκτώβρη του 1969 ληστεύτηκαν
πάνω από 100 τράπεζες .
Αυτές οι επιτυχίες ενθάρυναν τον λαό και
ανύψωσαν το ηθικό του , που είχε καταρρακώ
θεί από τις βάναυσες επεμβάσεις στην πολιτική
του ζωή . Δεκάδες ομάδες οργανώνονται σε όλη
την Βραζιλία . Ακόμα και μόνιμοι στρατιωτικοί
λιποτακτούν και προσχωρούν στους αντάρτες
παίρνοντας μαζί τους ολόκληρα φορτηγά με
όπλα και πυρομαχικά . Η επαανάσταση φουντώνει .
Τα θεωρητικά κείμενα του Μαριγκέλα που
κάλυπταν τις ανάγκες αυτής της δραστηριότη-
τας αποτελούν το υλικό από το οποίο συντά-
χτηκε το << Εγχειρίδιο του Αντάρτη Πόλης >> .
Η δημοτικότητα των ανταρτών αυξάνεται
αλματωδώς και κορυφώνεται με ορισμένες θεα-
ματικές ενέργειες που σχεδίασαν και εκτέλεσαν
ο Μαριγκέλα και οι συντροφοί του . Η εκτέλεση
του αμερικανού πράκτορα της CIA λοχαγού
Τσάντλερ , η κατάληψη ραδιοφωνικών σταθμών
και η εκπομπή επαναστατικών μηνυμάτων , η
απελευθέρωση φυλακισμένων επαναστατών
από τις Κεντρικές Φυλακές του Ρίο και η απα-
γωγή του Αμερικανού πρεσβευτή , που έγινε
μέρα μεσημέρι στο κέντρο της πόλης , μετατρέ-
πουν τους αντάρτες σε λαικούς ήρωες .
Ο Μαριγκέλα είναι πια ένας ζωντανός θρύ-
λος . Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τον χαρακτη-
ρίζουν ως τον << Υπ' αριθ. 1 εχθρό της δικτατο-
ρίας >> . Τα ίχνη του παρουσιάζονται σε είκοσι
τέσσερεις διαφορετικές πολιτείες και η λαική
φαντασία του αποδίδει ιδιότητες υπεράνθω-
πες ( πανταχού παρών , ασύλληπτος ) .
Ο καθεστωτικός Τύπος και οι καθολικές
εφημερίδες προσπαθώντας απεγνωσμένα να
απομυθοποιήσουν τους αντάρτες τους αποκα-
λούν ληστές , κλέφττες , γκάνγκστερς , δολοφό
νους , βιαστές κ.τ.λ.
Ο φιλελεύθερος Τύπος ακολουθώντας μια
τακτική λιγότερο απιθετική , ασχολείται με το
να διαδίδει διάφορες φήμες παρασταίνοντας
τον Μαριγκέλα ως ένα πρόσωπο πολύπλευρο ,
εντυπωσιακό και γραφικό . Τον παρουσιάζουν
ως κομμουνιστή ηγέτη , ερασιτέχνη οδοσφαιρι-
στη που πίνει παγωμένο ποντς και κάνει ηλιο-
θεραπεία στην Κοπακαμπάνα , εραστή ταυτό-
χρονα τριών γυναικών : της νόμιμης γυναίκας
του , της μητέρας του και της αδελφής ενός από
τους συντρόφους του κ.ά .
Η Χούντα , προσπαθώντας να αναδιοργανώσει
τις δυνάμεις της και να ανηψώσει το ηθικό τους ,
οργανώνει ένα επίλεκτο παραστρατιωτικό
σώμα που αποτελείται από 3.000 << άσσους
της σκοποβολής >> .Αποκλειστική αποστολή του
ήταν να συλλάβει ζωντανό ή νεκρό τον Κάρλος
Μαριγκέλα , ελπίζοντας ότι θα τον ξεδιαλέξουν μέσα
στις λαοθάλασσες του Ρίο ( 10.000.000 κάτοικοι )
και του Σάο Πάολο ( 8.000.000 κάτοικοι ) .
Τον Οκτώβρη του 1969 συλλαμβάνονται τε-
λείως συμπτωματικά δύο Δομινικανοί μοναχοί ,
μέλη της ομάδας του Μαριγκέλα . Κάτω από
αδιευκρίνιστες συνθήκες , ο ένας , ο Κάμμιλο
Τόρες προδίδει και την νύχτα της 4 Νοέμβρη
1969 ογδόντα βαρειά οπλισμένοι αστυνομικοί
παγιδεύουν τον Μαριγκέλα σ' ένα δρομάκι του
Σάο Πάολο και τελικά τον σκοτώνουν .
Η Χούντα κατάφερε να τον εξοντώσει όχι
όμως και να κλείσει τους δρόμους που αυτός
χάραξε : << Ο σκοπός μας είναι να ενώσουμε
κάτω απο τη σημαία του ένοπλου αγώνα και
του αντάρτικου όλες τις ομάδες και όλες τις
αριστερές τάσεις της Βραζιλίας >> γράφει σ' ένα
από τα πολλά κείμενά του . Λίγο αργότερα η
Χούντα πέφτει .
Το σπουδαιότερο έργο του , το << Εγχειρίδιο
του Αντάρτη Πόλης >> υπήρξε το βασικό θεωρη-
τικό ργαλείο όλων των ένοπλων ομάδων του
κόσμου .
Γράφτηκε το 1969 , συνοψίζοντας τα διδάγματα
και τις εμπειρίες της ένοπλης δράσης στις
πόλεις της Βραζιλίας .Τον ίδιο χρόνο κυκλοφο-
ρεί στην Γαλλία από τις εκδόσεις <<Edition du
Seuil >> με τίτλο << Για την απελευθέρωση της
Βραζιλίας >> .Η Γαλλική κυβέρνηση κατάσχει
όλα τα αντίτυπα . Ως ένδειξη διαμαρτυρίας
ενάντια στην λογοκρισία εικοσιτρείς εκδοτικοί
οίκοι επανεκδίδουν αμέσως το βιβλίο . Το 1970
η Κουβανέζικη εφημερίδα <<Τρικοντινένταλ >>
παρουσιάζει μια έκδοση σε τέσσερεις γλώσσες :
ισπανικά , αγγλικά , γαλλικά και ιταλικά . Τον
Ιούνιο του 1970 κυκλοφορεί στο Δ.Βερολίνο η
πρώτη Γερμανική μετάφρασση .
Στην Ελλάδα , τα πρώτα αποσπάσματα του
έργου κυκλοφορούν παράνομα το1971 από τις
εκδόσεις << Συνεργασία >> . Ακολουθούν πολλές
πολυγραφημένες παράνομες εκδόσεις . Το 1985
εκδίδεται από τις εκδόσεις << Ideo-tsepi>>.
Π.Π
Εγχειρίδιον του αντάρτη πόλεων
Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος
Βιβλιογραφία
Κάρλος Μαριγκέλα , Fur die Brasilianische Revolution,
εκδόσεις UNRUHE .
Κάρλος Μαριγκέλα , Handbuch des Staatsguerillero ,
εκδόσεις UNRUHE .
Κάρλος Μαριγκέλα , Εγχειρίδιο του Αντάρτη Πόλης ,
